بررسی و تحلیل نمادهای مونس العشاق سهروردی

سهروردی بنیان گذار حکمت اشراق و یکی از حکیم – عارفانی ست که آفریننده ی زیباترین داستان های رمزی، برای بیان حقایقی است که در نامه های خداوندی مخزون است و در سخنان حکیمان پیشین مکنون مانده است. "مونس العشاق" یکی از قابل تأمل ترین رسایل رمزی سهروردی است. شیخ اشراق در این روایت، حدیث عشق را با استفاده از داستان قرآنی حضرت یوسف به تصویر می کشد. این داستان با ارایه تاویلی نمادین از داستان جدایی یوسف از کنعان، سفر او به مصر، عشق زلیخا به یوسف و در نهایت به تخت نشستن یوسف؛ بیان می کند که عشق تنها راه عروج انسان است و اگر انسان با قربانی کردن گاو نفس، آمادگی پذیرش عشق را داشته باشد و اگر عشق انسان را قابل بداند و در جان او رخنه کند، آنگاه لیاقت حضور در برابر پیر و قدم گذاشتن در مسیر عروج و دستیابی به جاودانگی با غسل در چشمه ی زندگانی را خواهد داشت. "مونس العشاق" یکی از رسایلی است که به زیبایی یکی شدن عرفان و هنر را تصویر می کند. عارف – هنرمند شیفته که برای بیان ادراکات خود، جز از زبان هنر، از زبان دیگری مدد نمی یابد، اثری هنری آفریده است تا رموز عرفانی را در آن توصیف کند. این رساله با رمزهاست که به بیان می آید و شیخ اشراق، برای بیان آن چه که به فهم و درک در نمی آید، از نمادهایی بهره می برد که نماینده ی مفاهیم و تجارب عرفانی، الهی و فلسفی هستند. بررسی نمادها در داستان "مونس العشاق" موضوع این رساله است. این نمادها هر کدام نماینده ی اشیاء، موجودات، اشخاص و عناصری مربوط به حیطه ها و عوالمی ورای عالم مادی هستند و بر تجارب و ادراک های روحانی دلالت دارند. نمادهایی که خود یکی از حلقه های پیوند هنر و عرفان به حساب می آیند. هر کدام از آن ها در تاریخ زندگی بشر قدمتی بس کهن دارند و زنجیره ای نامرئی آن ها را به گونه ای ظریف به هم پیوند می دهد. در هر تمدن باستانی، در ادیان، آیین ها، اساطیر و غیره تنها چیزی که بدون تغییر منتقل شده، همانا تأویل نمادین اشیاء و واقعیات است. این گونه است که رابطه ی انسان با جهان ماورای این عالم برای درک و رسیدن به حقیقت همواره از مفاهیمی مشترک برخوردار بوده است. واژه های کلیدی: سهروردی، مونس العشاق؛ نماد، عرفان، هنر.